Ένα απλό τεστ μπορεί να αποκαλύψει εάν η μάσκα προσώπου προσφέρει επαρκή προστασία: Δοκιμάστε να σβήσετε ένα κερί ενώ φοράτε τη μάσκα σας. Μια καλή μάσκα θα σας εμποδίσει να σβήσετε τη φλόγα.
Ο κανόνας δεν είναι αλάνθαστος, αλλά βοηθάει να επιλέξουμε τη σωστή μάσκα για τη καλύτερη προστασία κατά του κοροναϊού.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων προτείνουν μάσκες υφασμάτων πολλαπλών στρώσεων για το ευρύ κοινό. Η ιδανική μάσκα μπλοκάρει τα μεγάλα αναπνευστικά σταγονίδια από τον βήχα ή το φτάρνισμα (την κύρια μέθοδο με την οποία οι άνθρωποι μεταδίδουν τον ιό σε άλλους) μαζί με μικρότερα αερομεταφερόμενα σωματίδια που ονομάζονται αεροζόλ, τα οποία παράγονται όταν οι άνθρωποι μιλούν ή εκπνέουν.
Η μάσκα θα πρέπει να είναι καλά τοποθετημένη γύρω από τη μύτη και το στόμα, καθώς τυχόν κενά, τρύπες ή αεραγωγοί θα μπορούσαν να επιτρέψουν σταγονίδια να διαρρεύσουν και να μολύνουν το άλλο άτομο.
Εάν υποθέσουμε ότι φοράμε σωστά τη μάσκα, μελέτες δείχνουν ότι ορισμένα υλικά αποδίδουν σταθερά καλύτερα αποτελέσματα προστασίας σε σχέση με άλλα. Με βάση την τρέχουσα έρευνα, ακολουθεί μια κατάταξη με τις καλύτερες και τις χειρότερες μάσκες προσώπου:
Εκτός από την προστασία εκείνων που βρίσκονται γύρω σας, οι μάσκες μπορούν επίσης να προσφέρουν προστασία στον ίδιο τον χρήστη, σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες του CDC.
Οι «υβριδικές» μάσκες είναι από τις ασφαλέστερες «χειροποίητες» επιλογές
Κατά γενικό κανόνα, τα στρώματα της μάσκας πρέπει να είναι συνδεδεμένα όσο το δυνατόν πιο σφιχτά. Τα υφάσματα με υψηλότερο αριθμό στρωμάτων είναι καλύτερα στο φιλτράρισμα σωματιδίων.
Είναι επίσης προτιμότερο να υπάρχουν περισσότερα από ένα στρώματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά οι υφασμάτινες μάσκες να έχουν τρία στρώματα: ένα εσωτερικό στρώμα που απορροφά, ένα μεσαίο στρώμα που φιλτράρει και ένα εξωτερικό στρώμα κατασκευασμένο από μη απορροφητικό υλικό όπως ο πολυεστέρας.
Οι μάσκες FFP2 είναι οι ασφαλέστερες επειδή εφάπτονται σφικτά γύρω από τη μύτη και το στόμα, έτσι ώστε να μην προκύπτει διαρροή ιικών σωματιδίων. Οι μάσκες FFP2 έχουν επίσης ίνες για να φιλτράρουν τα αερομεταφερόμενα παθογόνα φορτία (με ελάχιστη προστασία 95% στο φιλτράρισμα αερολυμάτων). Μια μελέτη του Duke έδειξε ότι λιγότερο από το 0,1% των σταγονιδίων μεταδόθηκαν μέσω μάσκας FFP2 ενώ ο φορέας μιλούσε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μάσκες FFP2 συνίστανται ειδικά για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.
Οι χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης είναι επίσης κατασκευασμένες από non woven υλικό. Μια μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι οι χειρουργικές μάσκες ήταν περίπου τρεις φορές πιο αποτελεσματικές στον αποκλεισμό των αερολυμάτων της γρίπης σε σχέση με τις χειροποίητες μάσκες προσώπου.
Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να φτιάξουμε μία μάσκα προστασίας κατά του κοροναϊού στο σπίτι μας που πλησιάζουν το επίπεδο προστασίας μιας απλής μάσκας μίας χρήσης.
Μια μελέτη από τον Απριλίο του 2020 που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο συμπέρανε ότι οι χειροποίητες μάσκες (που συνδυάζουν δύο στρώματα βαμβακιού με 600 νήματα σε συνδυασμό με άλλο υλικό όπως μετάξι, σιφόν ή φλάντζα) φιλτράρισαν τουλάχιστον το 94% των μικρών σωματιδίων (λιγότερο από 300 νανόμετρα) και τουλάχιστον το 96% των μεγαλύτερων σωματιδίων (μεγαλύτερα από 300 νανόμετρα). Δύο στρώματα βαμβακιού με 600 νήματα προσφέρουν παρόμοιο επίπεδο προστασίας έναντι μεγαλύτερων σωματιδίων, αλλά δεν ήταν τόσο αποτελεσματικά στο φιλτράρισμα αερολυμάτων.
Αυτή η μελέτη, ωστόσο, πραγματοποίησε μετρήσεις με χαμηλούς ρυθμούς ροής αέρα, έτσι ώστε οι μάσκες να προσφέρουν λιγότερη προστασία έναντι βήχα ή φτάρνισμα. Ωστόσο, προτιμάται η χρήση πολλαπλών στρώσεων βαμβακιού με υψηλό νήμα από τα καλύμματα προσώπου που κατασκευάζονται από ένα μόνο τραπεζομάντιλο ή βαμβακερό μπλουζάκι.
«Μια βαμβακερή μάσκα προσφέρει πολύ λιγότερη προστασία από μια απλή μάσκα μίας χρήσης», έγραψε ο Scott Gottlieb, πρώην επικεφαλής του FDA στο The Wall Street Journal. “Εάν μπορείτε να βρείτε μια υφαμσάτινη μάσκα, αγοράστε μια παχιά.”
Μια μελέτη από τον Ιουνίο του 2020 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Hospital Infection διαπίστωσε ότι οι μάσκες από σακούλες ηλεκτρικής σκούπας ήταν από τις πιο αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις για τις απλές μάσκες μίας χρήσης, ακολουθούμενες από μάσκες από «σακουλάκια» τσαγιού, μαξιλαροθήκες, μετάξι και 100% βαμβακερά μπλουζάκια, αντίστοιχα.
Η έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις, εν τω μεταξύ, διαπίστωσε ότι ένα ολοκαίνουργιο τραπεζομάντιλο ήταν ελαφρώς πιο αποτελεσματικό από ένα μεταχειρισμένο βαμβακερό μπλουζάκι στο φιλτράρισμα σταγονιδίων όταν ένα άτομο έβηχε, φτερνιζόταν ή μιλούσε. Αυτή η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι ένα χρησιμοποιημένο πουκάμισο από μετάξι ήταν πιο αποτελεσματικό στο φιλτράρισμα σταγονιδίων, πιθανότατα επειδή το μετάξι έχει ηλεκτροστατικές ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην παγίδευση μικρότερων ιογενών σωματιδίων.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγου κατέληξε σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα: οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα μόνο στρώμα από φυσικό μετάξι φιλτράρει μόλις το 54% των μικρών σωματιδίων και το 56% των μεγαλύτερων σωματιδίων. Αντιθέτως, τέσσερα στρώματα φυσικού μεταξιού φιλτράρισαν το 86% των μικρών σωματιδίων και το 88% των μεγάλων σωματιδίων.
Τα μαντήλια και τα κασκόλ δεν προσφέρουν μεγάλη προστασία
Η μελέτη Journal of Hospital Infection διαπίστωσε ότι ένα μαντήλι μείωσε τον κίνδυνο μόλυνσης ενός ατόμου κατά 44% αφού μοιράστηκε ένα δωμάτιο με ένα μολυσμένο άτομο για 30 δευτερόλεπτα. Μετά από 20 λεπτά έκθεσης, το κασκόλ μείωσε τον κίνδυνο μόλυνσης κατά μόλις 24%.
Ομοίως, οι ερευνητές του Duke διαπίστωσαν ότι οι μπαντάνες μείωσαν τον ρυθμό μετάδοσης σταγονιδίων κατά 50%, γεγονός που τους καθιστά λιγότερο προστατευτικούς από τα περισσότερα άλλα υλικά.
Ωστόσο, ως επί το πλείστον, οποιαδήποτε μάσκα είναι καλύτερη από καμία μάσκα, με μία αξιοσημείωτη εξαίρεση: Το CDC προειδοποιεί τους ανθρώπους να μην φορούν μάσκες με ενσωματωμένες βαλβίδες ή εξαεριστήρες. Οι μάσκες με βαλβίδες μπορούν να εκδιώξουν μολυσματικά σωματίδια στον περιβάλλοντα αέρα.
Αν και η έρευνα έχει συνδυαστεί με την ιδέα ότι μερικοί τύποι μάσκας προσφέρουν την καλύτερη προστασία, δεν είναι πάντα εύκολο να προσομοιωθεί η απόδοση της μάσκας στην πραγματική ζωή.
Ενώ ορισμένες δοκιμές μιμούνται το μέγεθος των σωματιδίων του κορανοϊού, άλλοι αξιολογούν την απόδοση βάσει ιών όπως η γρίπη. Οι ερευνητές επίσης δεν είναι σίγουροι για το βαθμό μετάδοσης του ιού μέσω αερολυμάτων, καθώς τα σωματίδια είναι δύσκολο να παγιδευτούν και να μελετηθούν χωρίς να σκοτωθεί ο ιός. Η γενικά αποδεκτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ ενός σταγονιδίου και ενός αερολύματος έχει πλάτος περίπου το μέγεθος ενός σωματιδίου σκόνης. Αλλά πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η οριοθέτηση είναι αυθαίρετη.
